ΜΝΗΜΕΙΑ

Τα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα του αρχαιολογικού χώρου της Βεργίνας – Αιγών :

• Στο Μουσείο βρίσκονται οι βασιλικοί τάφοι της Μεγάλης Τούμπας. Στην ομάδα περιλαμβάνονται τρεις Μακεδονικοί τάφοι και ένας κιβωτιόσχημος. Ανάμεσά τους συγκαταλέγεται ο ασύλητος τάφος του Φιλίππου Β΄ (336π.Χ.) και ένας συλημένος κιβωτιόσχημος τάφος που ανήκε πιθανότατα στον βασιλιά Αλέξανδρο Δ΄ (310π.Χ.). Οι δύο αυτοί τάφοι κοσμούνται με λαμπρές τοιχογραφίες, έργα μεγάλων επώνυμων καλλιτεχνών. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν στο χώρο του Τάφου του Φιλίππου  τα μοναδικής αξίας ευρήματά (χρυσή λάρνακα, υδρία, στεφάνια, ασπίδα κ.λ.π.), που αποτελούν στοιχεία παγκόσμιας ακτινοβολίας.
• Απέναντι από τα δωμάτια μας βρίσκονται οι βασιλικοί τάφοι στα ΒΔ της πόλης. Στην ομάδα περιλαμβάνονται δύο μακεδονικοί τάφοι, ο λεγόμενος “τάφος του Ρωμαίου” ιωνικός, ναόσχημος των αρχών του 3ου αιώνα π.Χ., και ο “τάφος της Ευρυδίκης”, που πιθανότατα ανήκει στη μητέρα του Φιλίππου Β΄ και χρονολογείται γύρω στο 340 π.Χ. Επίσης, τρεις κιβωτιόσχημοι του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ. και τέσσερις λακκοειδείς της υστεροαρχαϊκής εποχής.
• Το νεκροταφείο των τύμβων. Πρόκειται για την επιβλητική νεκρόπολη της Εποχής του Σιδήρου (11ος-8ος αιώνας π.Χ.), που αποτελείται από περισσότερους από 300 χωμάτινους τύμβους οι οποίοι καλύπτουν συστάδες πλούσια κτερισμένων τάφων.
• Το Ανάκτορο, όπου σώζεται το μωσαϊκό δάπεδο και το Θέατρο όπου δολοφονήθηκε ο Φίλιππος Β΄.
• Το ιερό της Εύκλειας που βρίσκεται στα βόρεια του Θεάτρου και περιλαμβάνει δύο ναούς του 4ου και του 3ου αιώνα π.Χ., μνημειακό περιστύλιο και σειρά αναθημάτων, ανάμεσα στα οποία και δύο βάσεις από αναθήματα της βασίλισσας Ευρυδίκης, γιαγιάς του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
• Η Ακρόπολη και το τείχος της πόλης. Βρίσκεται στα νότια του οικισμού σε έναν αρκετά απόκρημνο λόφο. Το τείχος εκτείνεται και προς τα ανατολικά της πόλης.

Οι ανασκαφές στην περιοχή άρχισαν το 19ο αιώνα από τον Γάλλο αρχαιολόγο L. Heuzey. Συνεχίστηκαν μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας από τον καθηγητή Κωνσταντίνο Ρωμαίο τη δεκαετία του ’30. Μετά από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την σκυτάλη ανέλαβε ο Μανόλης Ανδρόνικος, ο οποίος κατά τη δεκαετία του ’50 και ’60 ανέσκαψε το νεκροταφείο των τύμβων.

Παράλληλα, ανασκάφηκε το ανάκτορο από το Αρχαιολογικό Τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τμήμα της νεκρόπολης από την Αρχαιολογική Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού.

Το 1977 η σκαπάνη του Μ. Ανδρόνικου έφερε στο φως τους βασιλικούς τάφους της Μεγάλης Τούμπας, ανάμεσα στους οποίους σημαντικότερος ήταν εκείνος του Φιλίππου Β΄ (359-336 π.Χ.), μία ανακάλυψη που θεωρήθηκε ως ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά γεγονότα του αιώνα μας. Από τότε η ανασκαφή συνεχίζεται και έχει αποκαλύψει σειρά σημαντικών μνημείων.